Öz

Arka Plan: COVID-19’un olağanüstü koşulları, Türkiye hükümetinin ve sivil toplum kuruluşlarının, bu durumu insanların pandemi döneminde sigaranın zararları hakkında bilgilendirmek ve bırakmaları konusunda teşvik etmek amacıyla değerlendirmesine olanak sağlamıştır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de COVID-19 pandemisi öncesi ve sonrası sigara satış verilerini karşılaştırmaktır.

Yöntemler: 2020 yılı Ocak – Haziran ayları arasındaki sigara satışları, 2019’un aynı dönemindeki verilerle karşılaştırılmıştır. Veri analizi için Permütasyon Wilcoxon İşaretli Sıra Testi kullanılmıştır. 2020 yılının kalan ayları için Box Jenkins ARIMA (Otomatik Regresif Entegre Hareketli Ortalama) zaman serisi modeli kullanılarak 6 aylık bir tahmin yapılmıştır. Aylık sigara satışları, COVID-19 öncesi ve sonrası düzeni belirlemek amacıyla, 2019’daki ortalama sigara satışları ile birlikte grafikler halinde sunulmuştur.

Bulgular: 2020 yılı Ocak – Haziran döneminde, 2019’un aynı aylarıyla karşılaştırıldığında üretilen sigara satışlarında belirgin bir düşüş gözlemlenmiştir. 2020 yılı Şubat – Mayıs aylarında sigara satışları, beklenen aylık satışların altında kalmıştır. Eğer bu trend devam ederse, 2020 yılı sonunda sigara satışlarının ayda 10.002.121.177 dalga düşmesi beklenmektedir.

Sonuçlar: Hükümetler ve kuruluşlar, mevcut tütün kontrol politikalarının etkinliğini artırmak ve sigara bırakma kampanyalarını desteklemek için bu pandemi döneminden yararlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: COVID-19, sigara içimi, pandemiler, tütün kontrolü

Referanslar

  1. World Health Organization (WHO). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic [Internet]. Available at: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 (Accessed on May 26, 2020).
  2. World Health Organization (WHO). COVID-19 health system response monitor - Turkey [Internet]. Available at: https://www.covid19healthsystem.org/countries/turkey/countrypage.aspx (Accessed on June 12, 2020).
  3. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 - Yeni koronavirüs hastalığı [Internet]. Available at: https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/ (Accessed on May 26, 2020).
  4. T.C. Sağlık Bakanlığı. Turkiye'deki güncel durum [Internet]. Available at: https://covid19.saglik.gov.tr/ (Accessed on June 12, 2020).
  5. Liu W, Tao ZW, Wang L, et al. Analysis of factors associated with disease outcomes in hospitalized patients with 2019 novel coronavirus disease. Chin Med J (Engl) 2020; 133: 1032-1038. https://doi.org/10.1097/CM9.0000000000000775
  6. Vardavas CI, Nikitara K. COVID-19 and smoking: a systematic review of the evidence. Tob Induc Dis 2020; 18: 1-4. https://doi.org/10.18332/tid/119324
  7. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020; 382: 1708-1720. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2002032
  8. Hsieh SJ, Zhuo H, Benowitz NL, et al. Prevalence and impact of active and passive cigarette smoking in acute respiratory distress syndrome. Crit Care Med 2014; 42: 2058-2068. https://doi.org/10.1097/CCM.0000000000000418
  9. Calfee CS, Matthay MA, Kangelaris KN, et al. Cigarette smoke exposure and the acute respiratory distress syndrome. Crit Care Med 2015; 43: 1790-1797. https://doi.org/10.1097/CCM.0000000000001089
  10. World Health Organization (WHO). Coronavirus disease (COVID-19): Tobacco [Internet]. Available at: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-on-tobacco-and-covid-19 (Accessed on June 12, 2020).
  11. World Health Organization (WHO). Noncommunicable diseases [Internet]. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases (Accessed on June 12, 2020).
  12. Seys LJM, Widagdo W, Verhamme FM, et al. DPP4, the Middle East respiratory syndrome coronavirus receptor, is upregulated in lungs of smokers and chronic obstructive pulmonary disease patients. Clin Infect Dis 2018; 66: 45-53. https://doi.org/10.1093/cid/cix741
  13. Alraddadi BM, Watson JT, Almarashi A, et al. Risk factors for primary Middle East respiratory syndrome coronavirus illness in humans, Saudi Arabia, 2014. Emerg Infect Dis 2016; 22: 49-55. https://doi.org/10.3201/eid2201.151340
  14. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Global adult tobacco survey, fact sheet, Turkey 2016 [Internet]. 2016. Available at: https://nccd.cdc.gov/GTSSDataSurveyResources/Ancillary/DownloadAttachment.aspx?ID=3452
  15. AA. Koronavirüs sürecinde sigarayı bırakmak isteyenlerin sayısı arttı [Internet]. Available at: https://www.aa.com.tr/tr/saglik/koronavirus-surecinde-sigarayi-birakmak-isteyenlerin-sayisi-artti/1833703 (Accessed on May 26, 2020).
  16. Warren CW, Erguder T, Lee J, et al. Effect of policy changes on cigarette sales: the case of Turkey. Eur J Public Health 2012; 22: 712-716. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckr157
  17. Bloomberg. Marlboros haven't bounced back after coronavirus stockpiling [Internet]. Available at: https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-05-12/marlboros-haven-t-bounced-back-after-coronavirus-stockpiling (Accessed on June 15, 2020).
  18. Tobaccoreporter. Following consumer stockpiling, US cigarette sales plunge [Internet]. Available at: https://tobaccoreporter.com/2020/04/17/following-consumer-stockpiling-u-s-cigarette-sales-plunge/ (Accessed on June 15, 2020).
  19. Financial Times. Smokers stock up on tobacco and nicotine products [Internet]. Available at: https://www.ft.com/content/362d7d51-6561-493b-a29b-72784157cca7 (Accessed on June 15, 2020).
  20. The Guardian. More than 300,000 UK smokers may have quit owing to Covid-19 fears [Internet]. Available at: https://www.theguardian.com/society/2020/may/04/more-than-300000-uk-smokers-may-have-quit-owing-to-covid-19-fears (Accessed on May 26, 2020).
  21. Klemperer EM, West JC, Peasley-Miklus C, Villanti AC. Change in tobacco and electronic cigarette use and motivation to quit in response to COVID-19. Nicotine Tob Res 2020; 22: 1662-1663. https://doi.org/10.1093/ntr/ntaa072
  22. Di Renzo L, Gualtieri P, Pivari F, et al. Eating habits and lifestyle changes during COVID-19 lockdown: an Italian survey. J Transl Med 2020; 18: 229. https://doi.org/10.1186/s12967-020-02399-5
  23. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 situation report Turkey | Haftalık Rapor / Weekly Report [Internet]. 2020. Available at: https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,66560/haftalik-rapor--weekly-report.html (Accessed on Aug 14, 2020).
  24. CNNTÜRK. Son dakika... Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı! 1 Haziran'dan itibaren hizmet vermeye başlayacak [Internet]. 2020. Available at: https://www.cnnturk.com/turkiye/son-dakika-cumhurbaskani-erdogan-yeni-koronavirus-tedbirlerini-acikliyor (Accessed on Aug 14, 2020).
  25. News Now Staff. Thousands of Finns quit smoking during coronvirus pandemic | News Now Finland [Internet]. 2020. Available at: https://newsnowfinland.fi/health-lifestyle/thousands-of-finns-quit-smoking-during-coronvirus-pandemic (Accessed on Oct 16,2020).

Telif hakkı ve lisans

Telif hakkı © 2025 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Attribution License (CC BY) altında dağıtılmıştır.

Nasıl atıf yapılır

Ahmadi, A. A., Erdöl, M. A., Pakdemirli, A., Şafak Yılmaz, E., Hoe, C., Welding, K., Ergüder, T., & Erdöl, C. (2025). COVID-19 pandemisinin sigara satışları üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Sağlık için Sigara Alarmı, 5(1), 1-9. https://tjtc.org/article/view/1