Arka Plan: Pasif içicilik ya da çevresel tütün dumanına maruz kalma, özellikle çocukların genel sağlık ve ağız-diş sağlığını etkileyen önemli bir küresel halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Önceki araştırmalar, pasif içicilik ile artmış diş çürüğü riski arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur, ancak Türkiye’de klinik ve davranışsal faktörleri birlikte ele alan yerel kanıtlar sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı, 3–10 yaş arası çocuklarda pasif içicilik ile ağız ve diş sağlığı sonuçları arasındaki ilişkiyi; sosyodemografik özellikler, ağız hijyeni davranışları ve florür kullanımı göz önünde bulundurularak değerlendirmektir.

Yöntemler: Tanımlayıcı kesitsel tipte bu çalışma, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Diş Hekimliği Fakültesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Dalı’na başvuran 136 çocuk ile yürütülmüştür. Olgu grubunu sigara içen ebeveynlere sahip çocuklar (n=72), kontrol grubunu ise sigara içmeyen ebeveynlere sahip çocuklar (n=72) oluşturmuştur. Veriler; demografik bilgiler, sigara alışkanlıkları ve ağız-diş sağlığıyla ilişkili davranışlara yönelik yapılandırılmış ebeveyn anketleri ile toplanmış, klinik muayenelerde ise çürük, çekilmiş ve dolgulu dişler (DMFT/dmft), pulpa tutulumu, ülserasyon, fistül, apse (PUFA/pufa) ve Basitleştirilmiş Ağız Hijyeni İndeksi (OHI-S) değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizlerde Pearson ki-kare testi, Fisher kesin testi, Student t-testi, Mann–Whitney U testi ve yüksek dmft skorlarıyla ilişkili faktörleri belirlemek için lojistik regresyon kullanılmıştır (p<0,05).

Bulgular: Sigara içen ebeveynlere sahip çocukların, sigara içmeyen ebeveynlere sahip çocuklara kıyasla yüksek dmft skoruna sahip olma olasılığı 3,56 kat daha fazladır (p=0,011). Yüksek dmft prevalansı ayrıca daha genç ebeveyn yaşı (<40 yıl; OR=2,78, p=0,025), düşük fırçalama sıklığı (hiç vs. günde iki kez; OR=6,68, p=0,053) ve sık şeker/çikolata tüketimi (günde birkaç kez vs. ≤haftada bir; OR=4,06, p=0,012) ile ilişkili bulunmuştur. Koruyucu faktörler arasında ebeveynlerin florür hakkında bilgi sahibi olması (p<0,001), florür içeren diş macunu kullanımı (p=0,007) ve profesyonel florür uygulamaları (p=0,042) yer almıştır. Çocuğun doğrudan yanında ya da araç içinde sigara içilmesi ile dmft düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

Sonuçlar: Pasif içicilik, 3–10 yaş arası çocuklarda artmış diş çürüğü prevalansı ile güçlü biçimde ilişkilidir. Ağız hijyeninin iyileştirilmesi, şeker tüketiminin azaltılması ve florür kullanımının teşvik edilmesi gibi değiştirilebilir davranışlar, tütün dumanı maruziyetinin olumsuz etkilerini azaltabilir. Bulgular, ebeveyn ve bakım verenleri hedefleyen tütün kontrolü ile ağız ve diş sağlığı geliştirme stratejilerini birleştiren bütüncül halk sağlığı müdahalelerinin gerekliliğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler: pasif içicilik, diş çürüğü, ağız ve diş sağlığı, florür, çocuk diş hekimliği, Türkiye